Le Monde du Livre, woensdag 19 juni 2013:
Brave new Books online
Een goede vriend van me las mijn novelle De Uitgeverij toen ik al aardig op weg was. Ik vroeg zijn commentaar. Per omgaande schreef hij: ‘Waarom werk je de verhaallijn van dat meisje niet verder uit? Dat is een leuke chick, daar zit veel spanning, zowel voor haar als voor je hoofdpersonage is het contact van levensbelang…’
Dat viel in goede aarde, ik zag meteen wat hij bedoelde, alleen begreep ik niet goed, waarom ik het zelf niet eerder gezien had. Worden lezers wel genoeg gewaardeerd? Het lijkt erop dat ‘de nieuwe lezer’, iets geheel anders is dan ‘de oude lezer’. Is de nieuwe lezer meer een doener geworden? De oude lezer en verzamelaar bestaat misschien nog wel, maar hij sterft uit. Wat is ervoor in de plaats gekomen? Is er een kloof ontstaan tussen oud en nieuw? Staat de moderne schrijver, dichter bij de nieuwe lezer?
Er is meer aan de hand. Alles is in beweging. Want lezer, let op: het e-book rukt op in de verkoop. Uw schrijvers verzorgen intussen eigen drukwerk, regelen in vriendenkringen en op de sociale media de verspreiding; uw boekhandels beginnen een eigen uitgeverij via digitale platforms; grote uitgeverijen gaan digitaal. Steeds meer boektitels verschijnen op de e-reader. Het gemeenschappelijke in de tango van al deze partijen is: ze gaan allemaal een ongedrukte en meer doe-het-zelf toekomst tegemoet, met, alleen als u het wil, af en toe een gedrukt exemplaar. Wat u, als lezer wil, is in veel opzichten nog duister. Ook u bent in verandering.
Soorten betrokkenheid
Het is nuttig een onderscheid te maken tussen ‘disciplinaire betrokkenheid’ en ‘natuurlijke betrokkenheid’. De schrijver en lezer zijn ‘natuurlijk’ betrokken, daar zit een overeenkomst.. Zij hebben geen dienstbetrekking, doen het uit louter passie en ze zijn op zoek. Deze vorm van betrokkenheid wijzigt weliswaar, maar het blijft gaan om ‘verhalen vertellen en luisteren, om schrijven en lezen.’ Natuurlijk, de lezer is ook een koper en er wordt hem zand in de ogen gestrooid. Hij gaat mee in trends, waarvan hij niet weet dat het een ‘gemaakte’ is. Maar, de lezer beschikt intussen steeds meer over kennis en een lezer kan behulpzaam zijn voor een schrijver: als klankbord, als lid van een community. Misschien zijn alle lezers wel schrijvers, maar beseffen dat nog niet.
Thomas Rosenboom heeft herhaalde keren gesteld dat ‘zijn schrijven niet aanvoelde als een vak.’ Een schrijver vindt zichzelf steeds opnieuw uit? Doet een moderne lezer dat misschien ook? Die wil meegenomen worden, maar weet niet precies waarheen; die wil verrast worden, maar wil niet weten hoe de verrassing tot stand komt. Zo krijgen schrijvers fans en volgelingen. Voorkeuren kunnen worden uitgeleefd op het Internet. De natuurlijke betrokkenheid van schrijvers en lezers kan een nieuwe wending nemen. Bijvoorbeeld boeken kunnen in de interactie tussen schrijver en lezer multi-media producties worden. Boeken kunnen persoonlijker, interactiever gemaakt worden. De lezer zou via sites verhaallijnen mee kunnen bepalen. Een boek kan ook nieuwe updates van de auteur krijgen. Een zelfde boek kan herlezen worden met nieuwe verhaallijnen. Een boek kan ook de basis zijn voor het scenario van de film, het draaiboek voor een operette. Dat gebeurt al, het kan nog meer in samenspraak en in overleg tussen lezers en schrijvers. Dit kan veel verder gaan in de zogenoemde ‘communities’.
Het is en blijft een vak om schrijvers te etaleren: via voor- en najaarsaanbiedingen, via sites, in druk, in campagnes, met jaarlijks een gratis boekengeschenk. Een bastion van professionele, disciplinaire activiteiten met op de deurmat duizenden ongelezen manuscripten van ploeterende beginners.. ‘Laat een digitale brug neer uit het bastion van de uitgeverij, maak experiment, maak self-publishing mogelijk, biedt redactionele ondersteuning aan, reviews. Laat een redacteur de ontwikkelingen op de site volgen, laat duizenden bloemen bloeien. Stimuleer, biedt cursussen aan, deel prijzen uit…’ Je kunt het van de daken roepen, ik wil het best intikken. Het is al eerder bedacht, maar wie begint? Brave new Books laat nu als eerste die ophaalbrug neer voor beginnende en geoefende schrijvers. Reeds gevestigde schrijvers gaan ook op de site. Er wordt gemengd, geroerd, er komt beweging. Daarmee wordt het oude disciplinaire model niet helemaal losgelaten en tegelijkertijd wordt de lat voor de beginners hoger gelegd.
Brave new Books
Er zitten vanzelf bestsellers tussen, dat is geen voorspelling, dat zegt een nuchtere disciplinaire kansberekening. Ik zie het helemaal zitten dat publiceren op het WereldWijde Web. Bij www.mijnbestseller.nl konden de pioniers dat al, maar nu kun je ook bij Bravenewbooks.nl aan de slag. Een schrijversplatform met alle divisies, van de jeugd tot de eredivisie en een legertje eerste klas trainers erom heen. Leuke werkplek, gezellig op je eigen website met rechts een digitale vitrine, waarin je oeuvre netjes uitstalt. Af en toe een leuke blog voor vrienden en vriendinnen. Wat reclame in de kantlijn, niet teveel natuurlijk, en… de hele wereld kijkt mee naar jouw dappere inspanningen. In die wereld als markt en strijd is nu een vrijplaats, een speelruimte voor schrijvers in alle categorieën en lezers doen ook mee.
Laatst las een goede vriend van me mijn laatste novelle De Uitgeverij en…. heeft u die al gelezen? Wat vond u ervan?
Bert Bakker