‘Eind negentiende eeuw besluit mijn grootvader Popke Sjoerd, zoon van de kastelein van herberg De Drie Zwaantjes in Langweer, met zijn vrouw Dieuwke en hun negen kinderen – het zouden er uiteindelijk vijftien worden – een garen-en-bandwinkel te beginnen in Buitenpost. In de jaren die volgen groeit P.S. Bakker uit tot een bekend modehuis in het noorden, met filialen in Leeuwarden en Groningen. De gereformeerde Bakkers zijn ook bestuurlijk en politiek actief.’

(Dit zijn mijn grootouders Popke Sjoerd Bakker die was getrouwd met Dieuwke Durks Althusius)

Dieuwke baarde zeventien kinderen Pietertje, Afke, Sjoerd Popke, Idske, Wiebegje, Durk (overleden na zijn geboorte), Dirkje, Durk, Albert, Miente, Neeltje (overleden na haar geboorte), Lammert, Neeltje, Sikke en Hendrik. Toen waren de familienamen op. De jongste twee kregen namen van gereformeerde helden Abraham, mijn vader, naar Abraham Kuyper en Paul, vernoemd naar Paul Kruger, de vijfde president van de Zuid-Afrikaanse Republiek

Uit Je mag wel bang zijn, maar niet laf: ‘Van de kleinkinderen van Popke en Dieuwke zijn er enkelen homoseksueel, een geaardheid die ze vanuit hun gereformeerde achtergrond proberen niet te tonen. Couturier Sjoerd, zijn broers Albert, Popke en Dirk, en hun neef, uitgever Bert Bakker, spelen een prominente rol in het artistieke milieu van de late jaren dertig in Amsterdam. Na de inval van de Duitsers komen zij in verzet. Sjoerd, die de politie-uniformen maakte voor de aanslag op het Amsterdamse bevolkingsregister in 1943, wordt met zijn verzetskameraden geëxecuteerd. Ook andere Bakkers wacht een dramatisch lot.’

Mijn vader en om Paul waren de jongsten, ze werden rond 1900 geboren. Ze zaten beide in het verzet. Mijn vader was als rechter ondergedoken en daarom werd zijn hele gezin opgepakt. Ze kregen hulp van een bevriende advocaat en ze werden – om procedurele redenen – vrijgelaten. Mazzel, de moffen hadden iets geks met procedures. Oom Paul drukte pamfletten, gedichten, brochures. In 1945 nam hij het drukken van Trouw over en hij nam daarmee een groot risico. Op 9 februari ’45 werd hij in Zaandam doodgeschoten. 

Toni Boumans kreeg toegang tot veel persoonlijke documenten. ‘Een onvergetelijk verhaal van een uitzonderlijke familie met een bewonderenswaardig moreel kompas,’ zo prijst uitgeverij Balans de familiegeschiedenis aan. Toni Boumans (1944) werkte jarenlang bij de VARA als radio- en tv-journaliste, onder meer voor Zembla. Samen met twee andere auteurs schreef ze Herinneringen aan Srebrencia. Daarnaast maakte ze bekroonde documentaires over kunstenaar en verzetsman Willem Arondéus en over de vrouw wier biografie ze schreef, Frieda Belinfante. Klik hier om Toni Boumans op zaterdagochtend 27 februari 2021 op NPO1 te beluisteren.

TONI BOUMANS
Je mag wel bang zijn, maar niet laf
De enerverende en noodlottige geschiedenis van de familie Bakker
Uitgeverij Balans
ISBN:
9789463821520 (ebook €11,99)
9789463821179 (paperback €23,99)